1.2 องค์ประกอบของ Critical Thinking

1.2.6 การสะท้อนกลับ (Self-regulation)

การสะท้อนกลับคือการทบทวนกระบวนการคิดและการตัดสินใจของตัวเอง เพื่อปรับปรุงและพัฒนาทักษะการคิดในอนาคต

ตัวอย่าง: เมื่อนักเรียนทำการทดลองเสร็จแล้ว พวกเขาอาจสะท้อนกลับว่ามีขั้นตอนใดที่สามารถปรับปรุงได้ในครั้งต่อไป

คำถามกระตุ้นความคิด

คำถามที่ 1: เมื่อนักเรียนทำการทดลองเสร็จแล้ว พวกเขาควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อพิจารณาว่าขั้นตอนใดในกระบวนการทดลองสามารถปรับปรุงได้?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนทุกขั้นตอนที่ทำในกระบวนการทดลอง ตั้งแต่การเตรียมอุปกรณ์ การเก็บข้อมูล ไปจนถึงการวิเคราะห์ผล เพื่อระบุว่ามีขั้นตอนใดที่อาจทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนหรือสามารถทำให้ดีขึ้นในครั้งต่อไป

คำถามที่ 2: เมื่อนักเรียนทำข้อสอบแล้วพบว่าบางข้อพวกเขาทำผิด พวกเขาควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรในการปรับปรุงวิธีการเรียนรู้ของตนเอง?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนว่าเหตุใดพวกเขาจึงทำข้อสอบข้อนั้นผิด เช่น ความเข้าใจผิดหรือการเตรียมตัวไม่เพียงพอ และพิจารณาว่าจะปรับปรุงการเรียนรู้ของตนเองอย่างไรในครั้งต่อไป

คำถามที่ 3: หลังจากการทำงานกลุ่มเสร็จสิ้น นักเรียนควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อประเมินว่าการทำงานร่วมกันเป็นทีมเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนบทบาทของตนเองและสมาชิกในทีม เช่น การสื่อสาร ความรับผิดชอบ และความร่วมมือ เพื่อพิจารณาว่ามีส่วนใดที่ควรปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงในการทำงานครั้งถัดไป

คำถามที่ 4: เมื่อนักเรียนมีเป้าหมายที่จะปรับปรุงผลการเรียนของตนเอง พวกเขาควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรในการวางแผนการเรียนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนผลการเรียนที่ผ่านมา วิเคราะห์สิ่งที่ทำให้สำเร็จหรือไม่สำเร็จ และกำหนดเป้าหมายใหม่โดยปรับกลยุทธ์การเรียนรู้ เช่น การจัดสรรเวลา การจดบันทึก หรือการใช้เทคนิคการเรียนรู้ที่หลากหลาย

คำถามที่ 5: เมื่อนักเรียนพบว่าการสื่อสารของตนในงานนำเสนอไม่ชัดเจน พวกเขาควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อพัฒนาการนำเสนอครั้งถัดไป?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนว่าเหตุใดการสื่อสารในงานนำเสนอจึงไม่ชัดเจน เช่น การเตรียมตัวไม่เพียงพอหรือการใช้คำพูดที่ซับซ้อนเกินไป จากนั้นปรับปรุงวิธีการนำเสนอโดยใช้ภาษาที่ชัดเจนและกระชับมากขึ้น

คำถามที่ 6: เมื่อนักเรียนเผชิญกับปัญหาที่ไม่สามารถแก้ไขได้ทันที พวกเขาควรใช้การสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อตัดสินใจว่าจะรับมือกับปัญหานั้นอย่างไรในอนาคต?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนกระบวนการคิดและการกระทำของตนในสถานการณ์นั้น พิจารณาว่ามีทางเลือกอื่นใดที่สามารถใช้ได้และนำไปปรับใช้ในการแก้ไขปัญหาในอนาคต

คำถามที่ 7: เมื่อนักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ แต่รู้สึกว่าตนไม่ได้เรียนรู้อะไรมากนัก พวกเขาควรสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อตรวจสอบว่ากิจกรรมนั้น ๆ มีประโยชน์จริงหรือไม่?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนว่าในกิจกรรมแต่ละส่วนพวกเขาได้ทำอะไรบ้างและเรียนรู้อะไร หากกิจกรรมไม่ตอบโจทย์การเรียนรู้ พวกเขาควรพิจารณาว่าจะปรับวิธีการเรียนรู้หรือเลือกกิจกรรมใหม่ที่ตรงกับความต้องการมากขึ้นอย่างไร

คำถามที่ 8: เมื่อนักเรียนพบว่าตนทำผิดพลาดในกระบวนการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ พวกเขาควรสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความผิดพลาดเดิมในครั้งถัดไป?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนว่าความผิดพลาดเกิดขึ้นในขั้นตอนไหน และวิเคราะห์ว่าเหตุใดจึงเกิดข้อผิดพลาดนั้น จากนั้นวางแผนป้องกันโดยปรับปรุงกระบวนการและตรวจสอบอย่างรอบคอบยิ่งขึ้น

คำถามที่ 9: เมื่อนักเรียนทำงานในโครงการระยะยาวและพบว่าเวลาที่ใช้ไม่คุ้มค่า พวกเขาควรสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อปรับปรุงการจัดการเวลาในอนาคต?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนการใช้เวลาของตนในแต่ละขั้นตอนของโครงการ วิเคราะห์ว่าขั้นตอนไหนที่ใช้เวลามากเกินไป และวางแผนการจัดการเวลาใหม่เพื่อลดความสูญเปล่าและเพิ่มประสิทธิภาพ

คำถามที่ 10: เมื่อนักเรียนรู้สึกว่าตนเองไม่มีสมาธิในการเรียน พวกเขาควรสะท้อนกลับอย่างไรเพื่อตรวจสอบว่าสิ่งใดทำให้พวกเขาไม่มีสมาธิ และควรปรับตัวอย่างไรเพื่อมีสมาธิมากขึ้น?
แนวทาง: นักเรียนควรทบทวนสภาพแวดล้อมในการเรียน ความรู้สึกและพฤติกรรมของตนเองในช่วงที่ไม่มีสมาธิ จากนั้นปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมหรือวิธีการเรียนเพื่อเพิ่มสมาธิและประสิทธิภาพในการเรียนรู้