4.3 การใช้เทคนิค 5 Whys ในการค้นหาต้นเหตุของปัญหา
เทคนิค 5 Whys เป็นเครื่องมือที่ง่ายแต่ทรงพลังในการค้นหาต้นเหตุของปัญหา โดยการใช้คำถาม "ทำไม" ซ้ำ ๆ หลายครั้ง จนกว่าจะพบสาเหตุที่แท้จริงของปัญหานั้น เทคนิคนี้เป็นวิธีการวิเคราะห์ปัญหาที่มุ่งเน้นไปที่การสำรวจลึกลงไปในโครงสร้างของปัญหาเพื่อค้นหาว่าเหตุใดจึงเกิดปัญหาขึ้น ไม่ใช่เพียงแค่แก้ไขปัญหาที่ปรากฏบนพื้นผิวเท่านั้น
วิธีการใช้เทคนิค 5 Whys
- ระบุปัญหาที่เกิดขึ้น: เริ่มต้นด้วยการกำหนดปัญหาที่ต้องการวิเคราะห์อย่างชัดเจน
- ถามคำถาม "ทำไม" ครั้งที่ 1: ถามคำถามว่า "ทำไมปัญหานี้ถึงเกิดขึ้น?" และพยายามหาคำตอบที่อธิบายสาเหตุเบื้องต้น
- ถามคำถาม "ทำไม" ครั้งที่ 2: จากคำตอบของคำถามแรก ให้ถามต่อไปว่า "ทำไมสิ่งนั้นถึงเกิดขึ้น?" เพื่อค้นหาสาเหตุที่ลึกลงไป
- ถามคำถาม "ทำไม" ครั้งที่ 3, 4, และ 5: ทำซ้ำกระบวนการนี้อย่างน้อย 5 ครั้ง หรือจนกว่าจะพบสาเหตุรากฐานของปัญหา ซึ่งเป็นสาเหตุที่แท้จริงของปัญหา โดยไม่ต้องถามเกินกว่าจำนวนครั้งที่จำเป็นหากพบคำตอบที่เพียงพอ
ตัวอย่างการใช้เทคนิค 5 Whys ปัญหา: เครื่องจักรหยุดทำงาน
-
ทำไมเครื่องจักรหยุดทำงาน?
เพราะฟิวส์ไฟฟ้าขาด -
ทำไมฟิวส์ไฟฟ้าถึงขาด?
เพราะเครื่องจักรมีการโหลดเกินกำลัง -
ทำไมเครื่องจักรมีการโหลดเกินกำลัง?
เพราะมีการใช้งานเครื่องจักรที่หนักเกินไปในช่วงเวลาที่ไม่ได้กำหนดไว้ -
ทำไมมีการใช้งานเครื่องจักรที่หนักเกินไป?
เพราะไม่มีการกำหนดตารางการบำรุงรักษาเครื่องจักร -
ทำไมไม่มีการกำหนดตารางการบำรุงรักษาเครื่องจักร?
เพราะทีมงานไม่ได้รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับการบำรุงรักษาเชิงป้องกัน
จากการถามคำถาม 5 ครั้ง เราจะพบว่าปัญหาที่แท้จริงไม่ได้อยู่ที่ฟิวส์ไฟฟ้าขาด แต่เกิดจากการขาดการฝึกอบรมเกี่ยวกับการบำรุงรักษา ซึ่งเป็นต้นเหตุของปัญหานี้
ข้อดีของเทคนิค 5 Whys
- การค้นหาต้นเหตุที่แท้จริง: เทคนิคนี้ช่วยให้เรามองลึกลงไปยังต้นเหตุที่แท้จริงของปัญหา ไม่ใช่เพียงแค่แก้ไขปัญหาที่ผิวเผิน ทำให้การแก้ปัญหาเป็นไปอย่างยั่งยืน
- ความเรียบง่าย: เทคนิค 5 Whys เป็นเครื่องมือที่เรียบง่ายและไม่ต้องใช้เครื่องมือหรือกระบวนการที่ซับซ้อน ซึ่งทำให้สามารถนำไปใช้ได้กับสถานการณ์หลากหลายประเภท
- การฝึกคิดเชิงลึก: การใช้เทคนิคนี้ช่วยฝึกให้เราคิดเชิงวิเคราะห์อย่างลึกซึ้งและตั้งคำถามกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งจะช่วยพัฒนาทักษะการแก้ปัญหาของเรา
ข้อควรระวังในการใช้เทคนิค 5 Whys
- การหาสาเหตุที่ถูกต้อง: เทคนิคนี้อาจไม่ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพหากคำตอบที่เราให้กับคำถาม "ทำไม" แต่ละครั้งไม่ถูกต้องหรือไม่สมเหตุสมผล การตอบคำถามต้องอิงจากข้อมูลและการสังเกตที่ชัดเจน
- หลีกเลี่ยงการยึดติดกับคำตอบเพียงครั้งเดียว: อย่าคิดว่าคำตอบแรกสุดที่ได้คือคำตอบสุดท้าย ต้องเปิดใจที่จะถามต่อจนกว่าจะพบสาเหตุรากฐานที่แท้จริง
การนำเทคนิค 5 Whys ไปใช้ เทคนิคนี้สามารถนำไปใช้ในการแก้ปัญหาทางธุรกิจ การจัดการโครงการ หรือแม้กระทั่งปัญหาในชีวิตประจำวัน เช่น การหาสาเหตุของความล้มเหลวในการทำงาน การวิเคราะห์ปัญหาด้านการผลิต หรือการค้นหาต้นเหตุของปัญหาในการสื่อสารภายในทีม
